بررسی نقوش تزیینی کاخ های لشکری بازار و مسعود سوم غزنوی در افغانستان

نویسندگان

آروین مقصودلو

کارشناس ارشد باستان شناسی دانشگاه مازندران سید رسول موسوی حاجی

دانشیار باستانشناسی دانشگاه مازندران اشکان شهبازی

کارشناس ارشد معماری دانشگاه تهران

چکیده

غزنویان در اواسط قرن چهارم هجری به قدرت رسیدند و بر نواحی گسترده­ای از هند، ایران، افغانستان و آسیای مرکزی تسلط یافتند. پادشاهان غزنوی توانستند با حملات مکرر به هندوستان ثروتی عظیم را به چنگ آورند و با این پشتوانه، برای نمایش اقتدار خود بناهای با شکوهی را احداث نمایند. بسیاری از متون تاریخی از شکوه و عظمت این بناها که عمدتاً در افغانستان امروزی قرار دارند، یاد کرده­اند. یکی از عوامل شهرت کاخ­های غزنوی تزیینات غنی، متنوع و گاه بی­سابقه آنها می­باشد. بررسی و تحلیل این تزیینات در مطالعه تاریخ تزیینات وابسته به هنر معماری در ایران و آسیای میانه از اهمیت زیادی برخوردار است. تاثیرگذاری فرهنگ­های مختلف به خصوص ترکی، ایرانی و هندی در بستری اسلامی، نقش­مایه­هایی به­غایت متنوع و تأمل برانگیز را پدید آورده است، همچنین فنون و نوآوری­هایی که در اجرای این تزیینات به­کار رفته است تا آن زمان در قلمرو هنر اسلامی بی­سابقه بوده است. در این مقاله تلاش بر آن است که با بررسی و تحلیل نقوش به­کار رفته در تزیینات کاخ­های غزنوی و مقایسه تطبیقی آنها با موتیف­های فرهنگ­های همجوار،  شناخت بهتری از سبک و خاستگاه نقوش و تزیینات دوره غزنوی و همچنین تأثیرات این سبک بر سنت­های هنری پس از خود، به دست آید. مهم­تر از همه، در این تحقیق با ارایه مستندات پیشنهاد می­شود که سبک هنری غزنوی که در معماری غیر مذهبی استفاده شده، سبکی است که ریشه در سنت­ها هنری پیش از اسلامِ ایرانی، ترکی و هندی دارد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی نقوش تزیینی کاخ‌های لشکری بازار و مسعود سوم غزنوی در افغانستان

غزنویان در اواسط قرن چهارم هجری به قدرت رسیدند و بر نواحی گسترده­ای از هند، ایران، افغانستان و آسیای مرکزی تسلط یافتند. پادشاهان غزنوی توانستند با حملات مکرر به هندوستان ثروتی عظیم را به چنگ آورند و با این پشتوانه، برای نمایش اقتدار خود بناهای با شکوهی را احداث نمایند. بسیاری از متون تاریخی از شکوه و عظمت این بناها که عمدتاً در افغانستان امروزی قرار دارند، یاد کرده­اند. یکی از عوامل شهرت کاخ­های...

متن کامل

پژوهشی در ساختار معماری کاخ مسعود سوم در غزنه

دورۀ غزنوی یکی از دوران درخشان معماری تشریفاتی ایرانی است. یکی از آثار این دوره «کاخ مسعود سوم» است که در «ربض» شهر غزنه قرار دارد. به‌رغم انجام پژوهش‌هایی در ارتباط با این بنا، از جزئیات معماری، عناصر فضایی و خاستگاهِ الگوی ساخت‌شان شناخت فراگیری وجود ندارد. پژوهش پیش‌ِرو با طرح این مسأله می‌کوشد با مطالعات اسنادی که داده‌های آن با «رهیافت تاریخی» مورد تفسیر قرار گرفته‌اند، ساختار این کاخ را برر...

متن کامل

بررسی تأثیر آموزه های بینامتنیت بر تحلیل هنرهای کاربردی(مطالعه موردی نقوش تزیینی سفال های نیشابور)

هنرهای کاربردی از مهم ترین آثار به  جای مانده ی تمدن کهن ایران است. این آثار موضوع مطالعه و پژوهش رشته های مختلفی بوده و از جنبه های گوناگونی به آن ها پرداخته شده است. تحلیل های انجام شده در برخی از رویکردهای پژوهشی، ابعاد مختلف این آثار را به طور مستقل و یا نهایتاً در بستر دوره ی تاریخی ای که آثار در آن پدید آمده اند مورد بررسی قرار می دهند. از این دست، شاهد پژوهش هایی هستیم که در آن ها غالباً ب...

متن کامل

شناخت و بررسی مضامین و نقوش تزیینی سنگ قبور شهرستان دره‌شهر در استان ایلام

نقش‌مایه‌های تزیینی سنگ قبور، دریچه‌ای به دنیای افکار دینی و فرهنگی هر منطقه است. این پژوهش به واکاوی و تحلیل نقش‌مایه‌های سنگ قبور شهرستان دره‌شهر (قبرستان‌های مهدی صالح ماژین، ورکمره، کله‌جوب، قورقمربگ، شیخ‌مکان و قبرستان باباسیف‌الدین أرمو) پرداخته است. هدف اصلی این پژوهش، مطالعۀ نقوش تزیینی سنگ قبور قبرستان‌های شهرستان دره‌شهر است. این پژوهش، ضمن دسته‌بندی نقش‌مایه‌های تزیینی، به دنبال پاسخ...

متن کامل

بررسی تطبیقی هنرهای تزیینی داخل کاخ صاحبقرانیه و بناهای روسیه قرن18و19میلادی*

چکیده بشر اولیه دیواره­های غارها را با توجه به حس زیبایی­شناسی خود؛ برای برآوردن نیاز شکار و تأمین غذا نقاشی­کرد. به­تدریج رنگ­آمیزی و تزیینات، جزیی از فضای داخلی خانه شد و البته به محل سکونت پادشاهان نیز وارد شد. تزیینات داخلی کاخ­ها با توجه به فرهنگ، هنر و آداب و رسوم هر تمدن متفاوت است. با روابط سیاسی بین کشورها تغییرات بیشتری در فضای داخلی کاخ­ها دیده می­شود. مولفه­های بسیاری مانند ترکیب­بن...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مطالعات شبه قاره

جلد ۸، شماره ۲۸، صفحات ۱۰۷-۱۲۸

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023